Komplo teorilerim tutmaz ama bu seferki tutacak, hissediyorum.
İzlediğim YouTube kanalları arasında sinema, televizyon ve internette yayınlanan içeriklerle ilgilenen kanallar var. Mesela filmlerdeki güzel detayları sıralayan CinemaWins. Mesela dizilere, filmlere hattâ resimlere ve hattâ politikacıların hitabetlerine bizi etkileyen her türlü şeyin sanatına odaklanan NerdWriter. Mesela farklı temalarla “en iyi, en etkileyici X film” derlemeleri yapan CineFix. Mesela dizi ve filmleri tiye alan fragmanlar üreten Screen Junkies. Mesela film, dizi ve hattâ bazı YouTube kanalların içerisindeki minicik detaylardan uçuk teoriler çıkartan (bazen de teorileri tutan) The Film Theorists. Ve mesela, bunlar arasındaki favorim, popüler kültüre ait her türlü sanatsal veya zanaatsal yapımın içerisindeki felsefeyi çıkarmayı düstur edinmiş olan Wisecrack.
Bu kanalların ortak özelliği, yanlış bilmiyorsam hepsine düzenli olarak büyük VPN firmalarının sponsor olması.
VPN konusu bende (kendi açık kaynaklı VPN sunucunuzu kurmadığınız sürece) bende her daim şüphelidir çünkü “bakın biz trafiğinizi istemediğiniz gözlerden saklıyoruz” reklamını en iyi yapacak olanlar, o istemediğiniz gözlerdir: Töhmet altında bırakmamak için (ve dava açmasınlar diye) isim vermeyeceğim ama en çok duyduğunuz VPN şirketlerinin sahiplerinin arasında en büyük istihbarat kurumlarının, hacker gruplarının veya en azından verilerini bunlara satmaya dünden razı tüzel şerefsizlerin olduğundan eminim.
Bugün aklıma gelen şeyden sonra, o türlerin yanına (belki de en başına) bir tür daha eklemeyi düşündüm: Dünyanın en büyük medya kuruluşları. Kısaca “dev medya” diyelim.
Düşünün: Korsancılık hiçbir zaman durmadı, hiçbir zaman bitmedi ve aylık ödeme karşılığı size istediğiniz yayını/müziği izleten markaların darbesi dışında hiçbir darbe almadan büyüdü korsanlar. Kullanıcıları korsanlığın illegalliğiyle korkutup o illegal etkinlikleri VPN ile saklamak ve bu şekilde korsan kullanıcılar üzerinden de para kazanmak, dev medya için çok mantıklı olmaz mıydı?
Düşünün: VPN sizin etkinliğinizi internet servis sağlayıcınızdan gizlerken, girdiğiniz internet sitelerinden gizlemez. Tabii ki o siteler sizin IP adresinizi görmez, bunun yerine VPN sunucusunun IP adresini görür dolayısıyla kimlik gizli kalır… ama siz NetTube hesabınıza giriş yaptığınız zaman, o VPN aracılığıyla kullandığınız tüm IP adresleri, o hesabınızla eşleştirilir; velhasıl, dev medya sizin hangi VPN firmalarını kullandığınızı net bir şekilde görebilir. Her şeye rağmen, VPN kullanımınız kabak gibi görülmesine karşın hesabınız kapatılmaz, kısıtlanmaz. Peki, VPN reklamlarında en çok dikkat çekilen faydalardan biri nedir? “İzlemek istediğiniz dizi ülkenizde yayınlanmıyorsa, VPN’imiz sayesinde başka bir ülkeden Youflix hesabınıza giriş yapabilirsiniz!” derler reklamlarda. Bu sayede dev medya, ülkeler arası lisans kısıtlamalarını aşmaları için VPN kullanımını teşvik edip arada bir de bu kullanımdan para kazanamaz mı?
Düşünmeyi bırakmayın. VPN kullanmayın demiyorum; ara sıra ben de kullanıyorum. Bu yazıdaki komplo teorisinden bağımsız olarak, diğer VPN sahiplerini düşünerek bilinçli bir kullanıma sahiptim, bu teorim de kullanım şeklimi değiştirmeyecek ama teorimi düşündükçe biraz daha eğleneceğim.
Bonus olarak, Tom Scott’un aşağıdaki VPN eleştirisini bırakıyorum:
Siz ne düşünüyorsunuz?
> Her şeye rağmen, VPN kullanımınız kabak gibi görülmesine karşın hesabınız kapatılmaz, kısıtlanmaz. Peki, VPN reklamlarında en çok dikkat çekilen faydalardan biri nedir? “İzlemek istediğiniz dizi ülkenizde yayınlanmıyorsa, VPN’imiz sayesinde başka bir ülkeden Youflix hesabınıza giriş yapabilirsiniz!” derler reklamlarda. Bu sayede dev medya, ülkeler arası lisans kısıtlamalarını aşmaları için VPN kullanımını teşvik edip arada bir de bu kullanımdan para kazanamaz mı?
Belli bölgelere kısıtlı olan içeriklere erişmek için VPN kullanmayı, Telekomünikasyon İletişim Bakanlığı’nın kısıtlamalarını aşmakla benzer görüyorum. TİB’in bir parasal teşvikle dahi kısıtlamalarını kaldırmaya yönelik bir adım atacağını sanmıyorum. Yine de Dev Medya’nın bu kısıtlamaların aşılmasına yönelik VPN firmalarıyla anlaşması bence olası ama bu yönden getirisinin direkt o ülkelere de lisanslamasına göre daha büyük olması gerekir diye düşünüyorum.
Ben müşteri tarafından bakınca bölge kısıtlaması olmasını da mantıksız buluyorum aslında. Herkes VPN ile kısıtlamaları aşmayı akledecek kadar teknoloji düşkünü değil, bazılarımız sadece Youflix kullanmaya aşina. Bölge kısıtlaması yaparak hem bir potansiyel kitleye erişimi engelliyorlar, hem de VPN firmalarından daha büyük komisyonlar alsa dahi normalde alacağı etkileşime göre haydi haydiye bir düşüş oluyordur.