Mark Manson, bence günümüzün en önemli düşünürlerinden birisi. Bir buçuk yıl önce, Paranın Psikolojisi kitabının yazarı Morgan Housel’la yaptığı bir yayında şöyle bir fikir ortaya attı:
İnsanlar her zaman özgünlüğe değer verecek. Birçok internet ve teknoloji iş insanıyla konuşuyorum ve onlar, “AI şu ve bu işleri devralacak, kitaplar AI tarafından yazılacak, TV şovları AI tarafından yapılacak,” diyorlar. (…) Bence bir kitabı okumamızın ya da bir TV şovunu izlememizin tek nedeni içerik ya da bilgi değil. Bunları izlememizin önemli bir nedeni, onları insanların onları olması ve bizlerin o insanlarla bağlantı kurmak istemesi, onların bizim hissettiğimiz gibi hissettiğini, bizim endişelendiğimiz şeylerden endişe ettiğini bilmek istememiz. AI’nın bunu temelden değiştirebileceğini sanmıyorum.
(…)
IKEA dev bir mobilya şirketi, ama insanlar (bazı yönlerden muhtemelen daha az mükemmel ve daha az verimli) insan yapımı bir mobilya parçasına 10 kat daha fazla ödeyebiliyor. Ve aslında ödedikleri şey de bu verimsizlik. İçine harcanan zaman ve zanaatkarlık için ödüyorlar.
Kaynak: What Nobody Tells You About Getting Rich (ft. Morgan Housel)
Bu cümleleri dinlediğim günden beri üzerine düşünüp duruyorum. Yapay zekânın dünyadaki işgücü dengelerini nasıl değiştireceği konusunda aynı uzunlukta daha iyi bir argüman izlemedim, dinlemedim, okumadım. (Yayının yapay zekâyla ilgisi yok, yalnızca alıntıladığım kısımda bu konu üzerine konuşuyorlar ama 63 dakikanız varsa yayını dinlemenizi şiddetle tavsiye ederim.)
Yapay zekâ çağında insaniyet para edecek
Ben bir yazılımcıyım. (En azından gerçek yazılımcıları “Sen mi yazılımcısın ulan?” diye sinirlendirecek kadar yazılım bilen ve para kazanan bir yazılımcıyım.) Yapay zekânın bitireceği mesleklerin başında da yazılımcılık geliyor. Neden? Çünkü “Devrim Satürn gibidir, kendi çocuklarını yer.” (Georg Büchner). Yapay zekâ, ilk önce kendi yaratıcılarını işsiz bırakacak.
Sırada kimler var? Şoförler, avukatlar, muhasebeciler, analistler, memurlar, doktorlar, bankacılar… Bir başka deyişle, sanat veya zanaat içermeyen meslekler. Daha geniş tanımıyla, yaratıcılık gerektirmeyen (veya minimum yaratıcılığa ihtiyaç duyan) meslekler.
Peki, yaratıcılık gerektiren meslekler güvende mi? Öyledir diyemem: Bugün bile yapay zekâyla yazılan haberleri okuyoruz, müzikleri dinliyoruz, görselleri görüyoruz. Bu yazının görselini Leonardo AI diye bir araçla oluşturdum mesela; bu görseli bir kuruş bile vermeden üreterek, stok fotoğraf satın alma veya fotoğrafçı (ve marangoz) çalıştırma masraflarından kurtuldum. Yaratıcılık gerektiren bir iş olduğu kesin ve bugünkü teknolojinin hataları (örneğin marangozun gömleğinin iki yakasında da düğme iliği olması) bana sıkıntı yaratmıyor.
Yine de, Mark’ın IKEA örneğinde olduğu gibi, insanlar insaniyeti aramaya devam edecek diye düşünüyorum. El işçiliği masaların fabrikasyon masalardan daha değerli olması gibi, bir sanatçının elinden çıkacak eser de yapay zekâ üretimi eserlerden daha değerli olmaya devam edecek.
Bilim konusunda kararsızım; yapay zekâ insan zekâsını geçtiğinde bilim konusunda bize yüksek ihtimalle tur bindirecek çünkü. Yorumlarınızı bekliyorum.
Sonuç
Eşimle ileride bir çocuk sahibi olacaksak, büyüyünce yapabileceği mesleklerin sayısı çok ama çok azalacak gibi. Sanatçı/zanaatkâr olabilir (yukarıda anlattığım sebeplerden ötürü). Sporcu olabilir (çünkü kimse 22 robotun hatasız oyunlarıyla 0-0 bitecek bir futbol maçını veya sonsuza kadar sürecek bir tenis maçını izlemek istemez). Başka bir şey olamayabilir. Olması da gerekmeyebilir.
Aslında yazıyı bu şekilde bitirebilirdim ama sadece alıntıdan ibaret bir yazı da yayınlamak istemedim. Umarım benim yorumlarımı gereksiz bulmamışsınızdır. Sevgiler.
