Yıllık hedefler tutmuyor abi. Yılın başında bi’ gazla her şeyi yapabileceğine inanıyorsun, hedeflerini belirliyorsun ama yılın ortası geldiğinde enerjin de bitiyor, hevesin de geçiyor. Yılın başında belirlediğin hedeflerinden bazılarının (belki de çoğunun) aslında o kadar da önemli, öncelikli olmadığını fark ediyorsun. Eline yapışan hedeflerden bir bir vazgeçerken moralin bozuluyor, başarısız hissediyorsun. En azından son yıllarda benim tecrübem bu yönde. Birçok kişinin de benzer şeyler yaşadığını biliyorum.
Ali Abdaal diye, yıllardır takip ettiğim bir YouTuber var. Aralık ayının ortasında yayınladığı bir videoda bu konuyu anlatmış ve güzel noktalara değinmiş:
22 buçuk dakikanız varsa izleyin, yoksa (veya varsa bile) okumaya devam edin. Videoyu özetlemeyeceğim ama videodan yaptığım çıkarımları anlatacağım.
Çeyreklik plân ve değerlendirme
Videoda aklıma en çok yatan kısım bu: Yıllık hedefler koymak yerine üç aylık (çeyreklik) plânlar yapmak gerekiyor. Neden? En başta dediğim gibi, yıllık hedefler yıl devam ederken eskiyebiliyor, hevesiniz kaçabiliyor falan… ama üç ayda bir yapılan plânlarda bu sorunlar yaşanmaz.
Her yılın ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarının başlarında (veya bu aylar başlamadan birer hafta önce) üçer aylık hedeflerimi belirleyeceğim plânlar yaparsam, o dönemde gerçekten odaklanmam gereken şeyleri daha iyi tespit edebilirim. Bir de Ali, bu plânları kategorilere ayırmayı öneriyor; onun gibi ben de işimle ve özel hayatımla ilgili iki kategoriyi yeterli buluyorum.
Videoda olmayan bir fikir: Her çeyreğin sonunda, bir sonraki çeyreğin plânına girişmeden önce bitirdiğim çeyreğin değerlendirmesini yapabilirim. Her çeyreğin sonunda, o çeyrekteki hedeflerimi ne kadar tutturabildiğimi yazabilirim, o üç aylık dönemin güzel bir özetini çıkarabilirim.
(Not: Üç aydan uzun sürecek hedefleri sonraki çeyreğe de aktarabiliriz. Caizdir.)
Haftalık plân ve değerlendirme
Ali yine güzel bir noktaya değiniyor: Yıllık hedefleri belirleyip iyi hissediyoruz ve onları yazdıktan sonra yılın geri kalanında unutuyoruz. Çeyreklik hedeflerde de benzer bir şey yaşamak çok mümkün. O zaman ne yapacağız?
Haftalık plânlarda kendimize çeyreklik hedefleri hatırlatacağız. Vallahi bu kadar basit. Ben zaten haftalık yapılacaklar listesi yapmayı seven biriyim; bu listeleri yaparken çeyreklik plânı önüme koyarsam, çeyreklik hedeflerimle uyumlu bir liste yazabilirim.
Çeyreklik değerlendirme gibi haftalık değerlendirme de iyi olur: Sonraki haftanın plânını yapmadan evvel, bitirdiğim haftanın plânını gözden geçirip nerede eksik kalmışım, nereye fazla odaklanmışım diye düşüneceğim. Haftalık değerlendirmeyi yazılı yapmak yorucu olabilir, o yüzden beş-on dakikada bitirdiğim hafta üzerine düşünmek yeterli olur.
Günlük plân ve değerlendirme
Ali günlük manifesto diye bir kavram ortaya atmış. Dikkatinizi çekerim, “manifest” değil, “manifesto”. Özetle her günün başında, haftalık hedeflerin uyumuyla ilgili bir soruyu (“Bu hafta benim 3 önceliğim nedir, ve (bu öncelikler bağlamında) işler nasıl gidiyor?”) yazılı olarak yanıtlamayı öneriyor.
Ali’ye yüzde yüz katılmıyorum, bence günün başında haftalık plânı gözden geçirip günü kafada plânlamak yeterli. Takvime eklenmesi gereken saatli şeyler varsa onlar eklenebilir, onun harici (bana göre) yazılmasa da olur. Ama tabii ki her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır, benim gibi haftalık yapılacaklar listeleri hazırlamaya alışanlar bana katılabilir ama günlük listeler yapanlara Ali’nin önerisi daha makul gelebilir.
Günlük değerlendirmeye de pastanın çileği denebilir: Her günün sonunda, o günün haftalık plânla ne kadar uyumlu olduğunu düşünmeliyiz. Artık onu da yazmayın yahu.
Sonuç
Ali’nin videosundaki dördüncü, beşinci ve altıncı alışkanlık fikirlerine değinmedim çünkü benim yazımın konusu, ilk üç alışkanlık fikri üzerineydi. Özetle:
- Her çeyreğin başında bir plân yazıyoruz ve üç aylık dilimimizi bu plâna göre şekillendiriyoruz.
- Her çeyreğin sonunda, çeyreklik plânımıza ne kadar sadık kaldığımızı değerlendiriyoruz.
- Her haftanın başında, çeyreklik plânımızla uyumlu bir haftalık plân yazıyoruz ve haftamızı bu plâna göre şekillendiriyoruz.
- Her haftanın sonunda, haftalık plânımıza ne kadar sadık kaldığımızı değerlendiriyoruz. Bu değerlendirme, çeyreklik plânımıza ne kadar sadık kaldığımızı da dolaylı olarak gösteriyor.
- Her günün başında, haftalık plânımızla uyumlu bir günlük plân düşünüyoruz (veya yazıyoruz) ve günümüzü bu plâna göre şekillendiriyoruz.
- Her günün sonunda, günlük plânımıza ne kadar sadık kaldığımızı değerlendiriyoruz. Bu değerlendirme, haftalık plânımıza da, çeyreklik plânımıza da ne kadar sadık kaldığımızı dolaylı olarak gösteriyor.
Bence güzel fikir. Yıllık plânlar yapmaktan daha sağlam, orası kesin. İyi seneler!
