Sürekli yeni yıl planları yapıp bir kenara mı atıyorsunuz? Hedeflerinizi tutturmak için motive olamıyor musunuz? Özenle hazırladığınız yol haritalarından bir ay bitmeden cayıyor musunuz? Adınız Bruce mu? O hâlde bu yazı tam size göre efendim.
Giriş
Yazıya oturduğumda aslında S.M.A.R.T. sistemini ve onun alternatiflerinden biri olan W.O.O.P. framework’ünü karşılaştırmaya niyetlenmiştim. Detaya girmekten vazgeçtiğim için iki sistemi özet geçeceğim, detaya girmekten neden vazgeçtiğimi de yazacağım.
S.M.A.R.T. sisteminde, hedeflerinizin her birinin aşağıdaki beş kritere uyması gerekiyor:
- Specific (belirli)
- Measurable (ölçülebilir)
- Achievable (başarılabilir)
- Relevant (alakalı)
- Time-bound (zamanlı)
(İlginizi çektiyse, şuradaki yazımda S.M.A.R.T. sisteminin detayına girmiştim.)
W.O.O.P. framework’ündeyse, hedeflerinizi dört parçaya ayırıp buna göre bir strateji belirlemenizi öneriyorlar:
- Wish (dilek): Hedefinizi net bir şekilde belirleyin.
- Outcome (sonuç): En iyi senaryoda elde edeceğiniz sonucu saptayın.
- Obstacle (engel): Öngördüğünüz engelleri listeleyin.
- Plan (yapmayın, plan): Engelleri aşmak için “şu olursa böyle yaparım” tipi minik stratejiler belirleyin.
Açıkçası W.O.O.P. framework’ü daha zayıf geldi. S.M.A.R.T. ile karşılaştırabileceğim başka sistemler de var mı diye bakındığımda, tahminimden çok daha fazla sistemle karşılaştım. Birkaçını yazayım:
P.A.C.T.: Amaca yönelik (purposeful), eyleme geçilebilir (actionable), devamlı (continuous), takip edilebilir (trackable)
F.A.S.T.: Sıkça konuşulan (frequently discussed), iddialı (ambitious), belirli (specific) ve şeffaf (transparent)
O.K.R.: Hedefler (objectives) ve ana sonuçlar (key results)
G.R.O.W.: Hedef (goal), gerçekler (reality), seçenekler (options) ve yolun devamı (way forward)
Daha neler neler buldum da detayı geçtim, özetini bile yazmayacağım. Araştırmak isterseniz şu kısaltmaların sonuna goal setting kelimelerini ekleye ekleye aratın: B.H.A.G., P.U.R.E., C.P.Q.Q.R.T., A.B.C., H.A.R.D., S.T.D. (valla), R.E.A.P., B.S.Q., O.G.S.M., M.A.S.T.E.R., C.L.E.A.R., W.I.S.E. falan filan.
Gelişme
İnanın daha fazlasını da buldum ama her harfin yanına nokta basmaktan sıkıldım. Üstüm başım bu kadar harf ve nokta olduktan sonra biraz sinirim bozuldu, ağlamaya başladım. Allah’la konuştum. Eşimle kavga ettim. Çırılçıplak sokaklarda koştum. Ankara’nın en derin denizine dalıp kendimi öldürmeye çalıştım. Neyse sonra sakinleştim, hanımla ve Allah’la barıştım, yazıya döndüm.
Dedim ki, bu kadar kısaltma yazılabiliyorsa ben de yazarım. Hatta özellikle ciddiye alınmasın diye komik bir kısaltma bulayım dedim. Yaklaşık 4 dakika düşünüp aşağıdaki B.Ö.R.E.K. sistemini icat ettim:
BÜYÜK: Küçük hedefler, hedef koyma sistemlerine değmez. Sistemli gideceksen, hedefin büyük olmalı!
ÖZGÜN: Herkesin yaptıklarını yaparak dikkat çekemez, aradan sıyrılamazsın. Sürüde kalmayı seçiyorsan sorun yok… ama eğer işini ve kendini duyurmak istiyorsan özgün bir hedef koyacaksın!
RADİKAL: Yüzeysel hedeflerle mi ulaşacaksın başarıya? Radikal hedefler, radikal değişimleri getirir; radikal değişimler de radikal bir başarıya ulaştırır! O halde o koca kıçını kaldır ve harekete geç dostum!
EĞLENCELİ: Hey, hedeflere ulaşmanın sıkıcı olması gerektiğini kim söyledi? Bu hayatta biraz eğlenemeyeceksek neden uğraşıyoruz ha? İşte bu yüzden hedefine ulaşmak için çizdiğin yolda eğlenceyi unutma, eğlenmeden hedefine ulaşma!
KIYMETLİ: İşte, dostum, en önemli maddeye geldik. Kıymeti olmayan bir hedefin peşine düşmenin hiç anlamı olur mu? Büyük olsun, özgün olsun, radikal olsun, eğlenceli olsun ama hedefinin bir değeri de olsun.
Hatta gaza gelip iyi bir böreğin özellikleri olan tazelik (güncel hedefler), lezzet (dengeli özelliklere sahip hedefler), çıtırlık (hedefi hissettiren netlik, belirginlik) gibi detayları da ekleyeyim derken bir de baktım, konu üzerine kitap yazmayı falan düşünüyorum. Bu sistemin bile fena olmadığını görünce biraz durdum, düşündüm, şu sonuca vardım: Hedef belirlemeyle ilgili olumlu envai çeşit sıfattan, belki binlerce farklı kısaltma çıkarmak mümkün.
Sonuç
Yazının ana fikri “Hedef belirleme sistemleri değersizdir, her türlü kısaltmayla her türlü sistem yazılabilir.” diye düşündüyseniz yanılıyorsunuz… ama yalan olmasın, ben de düne kadar böyle bir sonuç yazmayı düşünüyordum. (Bu arada bu yazıyı yaklaşık bir haftada kurgulayıp yazdım, birçok yazımda yaptığım gibi.)
Önceki yazılarımda da çokça andığım Mark Manson’ın yeni podcast serisi Solved’un ikinci bölümünde (parça parça 5 saatinizi ayırıp dinleyin, çok başarılı) üretkenlik üzerine geliştirilen teorileri gömüyorlardı. Bu teorilerin en gömülesi tarafı, özellikle kişisel gelişim kitaplarında tüm okurların uygulaması beklenen “reçeteler” gibi sunuluyorlarsa, herkese uymayacağı gerçeğidir. Yalnız Mark ve Drew’un değindiği bir nokta daha var: Üzerine gerçekten emek harcanan fikirler, o fikirleri yaratan kişilerin işine yaradığı için çıkıyor ve o fikrin senin için uygulanabilir olmaması, fikri tam olarak değersiz kılmıyor. Başka bir fikre geçebilirsin ama bir başkası da o vazgeçtiğin fikirden çok fayda sağlayabilir.
Özetle, üzerinde gerçekten emek harcanan sistemleri denemekten çekinmeyin. Tutuyorsa ne âlâ, tutmuyorsa sonraki sistemi deneyebilirsiniz. Ayrıca B.Ö.R.E.K. sistemi üzerine bir kitap teklifi gelirse yazabilirim, yayıncılar lütfen özelden ulaşsın.
