Alex Hormozi diye bir adam var, epey ünlüymüş ama ben nasıl olduysa kendisine daha yeni rastlıyorum. Uzaktan bakınca dandik bir “kişisel gelişim gurusu” gibi görünse de, anlattıklarını okudukça/izledikçe dolu bir insan olduğu kanısına varıyorsunuz (en azından bende öyle oldu).
İzlediğim “How to Win (At ANYTHING)” başlıklı videosunda o kadar güzel fikirler var ki, 47 dakikalık videodan 47 tane yazı çıkartabilirim. Öyle yapmayacağım, onun yerine bana göre en vurucu bölümü özetleyeceğim.
Alex, videonun ikinci yarısında (26.35’te) şöyle bir sekansa başlıyor:
Motivation comes from deprivation.
(“Deprivation” kelimesini aslında “yoksunluk, mahrumiyet” diye çevirmem gerekiyor ama bu kelimelerin anlamı, anlattığı “deprivation”dan daha ağır ve karanlık olduğu için, kelimeyi “eksiklik” diye çevireceğim.)
Motivasyon, diyor, eksiklikten doğar. Örnek olarak boğulan bir adamın karikatürünü gösteriyor ve “Bu adam şu anda nefes almak için çok motive,” esprisini patlatıyor, “ama sevişmek için motive değil,” diye ekliyor. Doğru: Nefes almak, boğulan adamın en büyük motivasyonu çünkü oksijen, boğulan adamın en büyük eksikliği (yoksunluğu, mahrumiyeti).
Espriyi bırakıp kendime bakayım: Neyin eksikliğini (ama gerçek anlamda eksikliğini) hissediyorsam, o konuda motive oluyorum. Bu dönemde en büyük eksikliğim sağlığım (trapez kaslarımda geçmeyen ağrılarla baş etmeye çalışıyorum) o sebeple sabahtan akşama kadar bu konuda videolar izleyip bir şeyler öğrenmeye çalışıyorum. İki yıl önce hissettiğim eksikliklerden biri bir hayat arkadaşıydı; onun motivasyonuyla harekete geçip eşimi buldum (veya o beni buldu) ve geçen gün evliliğimizin birinci yıl dönümünü kutladık. Sekiz yıl önce işimi kurduğumdaysa en büyük motivasyonum ve en büyük eksikliğim paraydı.
Buradan lafı, bugün yaşadığım motivasyon sorununa getireceğim: Şu anda para sıkıntımız yok diyemem ama işimi büyütme, geliştirme konusunda bir motivasyon sorunu yaşıyorum. Neden?
Alex sunuma devam ediyor, sorduğu “Yoksulların tüm motivasyonu para olmalı çünkü para eksiklikleri var, değil mi?” sorusuna yine kendisi yanıt veriyor: “Para eksikliği fiziksel değil, psikolojik bir eksikliktir. Yoksul hissetmeniz için şu anda bulunduğunuz maddi seviyeyle GERÇEKTEN bulunmak istediğiniz maddi seviye arasında büyük bir boşluk olduğunu hissetmelisiniz.”
Üzerine düşünelim: Yoksul bir insan kıt kanaat geçinmeye alıştığında küçük yaşamaya başlar, küçük yaşadığı zaman büyük fırsatları görmezden gelir veya “ben bu büyük fırsatı değerlendirecek kadar büyük biri değilim” deyip fırsatı tepebilir… çünkü yoksulluğu içselleştirmiştir, gelmek istediği bir maddi seviye yoktur veya o seviyeye kendini ikna etmemiştir (bu lafa geri döneceğim).
Alex, başka bir açıdan daha yaklaşıyor: ayda 5 bin dolar kazanan birinin hedefi 10 bin dolarsa, diğer yandan ayda 1 milyon dolar kazanan bir başkasının hedefi 10 milyon dolarsa, ikinci kişinin birinciden daha fazla motivasyona sahip olduğunu düşünebiliriz. Neden? Çünkü birinci kişi yolu yarılamışken (%50 eksiklik hissediyorken) ikincisi yolun daha başındadır (%90 eksiklik). İkincinin birinciden 200 kat daha fazla kazanıyor oluşu bir şeyi değiştirmiyor. Saçma geldiyse, üzerine biraz daha düşünün: Kapitalist düzen motivasyonumuzu tam da böyle etkiliyor.
Bana göre videonun en vurucu yerinin burası olmasının sebebi de, bu mantığı kendi hayatıma uyguladığım zaman motivasyon eksikliğimin kaynağını görmüş olmam: Çünkü ben yılın başında, şu anki kazancıma göre çok daha az bir miktar para kazanmayı hedefledim. 2024 yılı planlarımda, şu anki kazancımın üzerine yalnızca 500 dolarlık bir pasif gelir eklemek istediğimi yazmıştım ve gerçekten de yıl boyunca kafamda bu hedef döndü durdu… ve o hedefe ulaşamadığım gibi, var olan gelirim de azaldı. Motivasyonum olmadığı için bu hâle geldim.
Tamam o zaman, hemen ayda 1 milyon dolar kazanç hedefi koyayım ve %100’e yakın eksikliği sağlayıp anında motive olayım. Olmaz mı? Ne demek olmaz? Alex açıklıyor: “Bulunduğunuz ortam, standartlarınızı belirler. Ortamınızı değiştirirseniz, davranışınızı da değiştirirsiniz.” Meali: Zart diye olmadık bir hedef koymakla hiçbir şey değişmez; ortamınızı değiştirmeden motivasyonunuzu artıramazsınız. Sadece o da değil; kendinizi kıyasladığınız kişiyi/kişileri de değiştireceksiniz.
Tehlikeli bir cümle; olmadık kişilerle kendinizi karşılaştırıp motivasyonunuzu tamamen yok etmeniz de olası. Gerçi, bulunduğunuz ortamı değiştirdiğinizde orada bulunan kişiler çok da “olmadık kişiler” olmayacaktır. Yine de Alex bu cümleyi tehlikesiz bir şekilde açıklamak için lafı şuraya getiriyor: “Daha temiz bir karşılaştırma yapmak için, kendinizi GERÇEKTEN olmak istediğiniz kişiyle karşılaştırın.”
Başka yerlerde de okuduğum güzel bir mantık bu: Geçmişinizdeki kendinizden daha iyi olmalı, gelecekteki kendinizle yarışmalısınız. “Üç Barış” başlıklı yazımda da anlatmıştım. Alex’in bu cümlesi de, bu mantığa güzel bir ekleme yapıyor: Samimi bir şekilde varmak istediğiniz noktayı belirleyin, olmak istediğiniz kişiyi hedef tahtanıza koyun ve şu anda bulunduğunuz noktayla, hedefinizdeki nokta arasındaki boşluğun eksikliğiyle motive olun. Muazzam.
Özetle (çünkü özetleri çok severiz) üç adım var:
- Motivasyon, eksiklikten doğar.
- Hedefinizi büyük tutacaksınız ki, motivasyonunuz da yüksek olsun.
- Büyük hedefi mantık çerçevesinde tutmak için, gerçekten olmak istediğiniz seviyeyi hedefleyeceksiniz.
Benim hedefim ayda 1 milyon dolar değil. 100 bin de değil. 50 bin de çok… ama 10 bin olabilir. Hatta 20 bin dolar da olabilir ama 10 diyelim. Şu an için gelecekteki Barış ayda 10 bin dolarlık bir gelire sahip; ben de onunla aramdaki büyük eksikliği büyük bir motivasyona dönüştüreceğim.
Hedefime vardığım zaman, aynı soruyu tekrar sorabilirim. Tek ve sabit bir hedef koymam gerekmiyor. Ve tabii ki hedef yalnızca maddi olmak zorunda değil; maddi seviye hedefime ulaşırken maddi olmayan hedefler de belirleyip o hedeflere motive olabilirim (şu anki en büyük hedefimin sağlıklı kas yapısı oluşu gibi).
Sevgiler.
