Daha önce herhangi bir kokuyu aldıktan sonra aklınıza o kokuyu duyduğunuz başka bir yer/zaman geldi mi hiç? Sanıyorum gelmiştir. Böyle acayip bir şey var, koku hafızası diye. (“Koku hafızası” ismini, yazıya başlarken kafamdan attım ama gerçekten de varmış. Hoş.)
Canım istedi, birkaç tane örnek vereyim dedim.
Fon kağıdı
İlköğretim yıllarımı ve bu yıllarda, okuldayken sınıf arkadaşlarımla, evdeyken babamla yaptığımız el işlerini hatırlatıyor. Sanıyorum çocukken el işi yapmış birçok kişi, bir kırtasiyede rulo halindeki fon kağıtlarının iç kısmını koklamaya kalkıştığında benzer bir hatıraya rastlayacaktır.
Nemli havada/ortamda yanan odun kokusu
Bunu üç-dört gün önce fark ettim: Sıcak ve epey nemli bir havada, yolda tıngır mıngır yürürken bir yerden yanan odun kokusunu aldım. Aklıma gelen ilk şey, küçükken yazlıkta anneannemin veya annemin yaptırdığı banyolar oldu. Ben küçükken bizim banyoda su odunla ısınırdı, o yüzden. (Sonra güneş enerjisine geçtik.)
Bitkisel yağlar
Aktarlarda satılan bitkisel yağların, “hacı yağı” ile -sanıyorum- ortak bir noktası var. Öyle olmasa, küçükken anneannemin evinde haminnemin sehpasının üstündeki ilginç (hem güzel hem kötü) kokulu kutuyu hatırlamazdım.
Ferahlık veren ağaç/bitki kokuları
Bakın bu çok ilginç: Ben küçükken Aslı teyzem Osmanlı Bankası‘nda çalışıyordu. (Daha sonra bu banka, Garanti Bankası‘nın bünyesine katıldı.) Bir (veya iki) yaz tatilinde de sülaleden birkaç kişi (10’a yakın kişi) Alanya‘daki bir tatil köyüne (Osmanlı Bankası Tatil Köyü‘ne) gitmiştik. Artık o tatil köyündeki bitkiler ve ağaçlar nasıl güzel kokuyordu bilemiyorum ama ne zaman öyle keskin ama ferah, güzel kokulu bir yerden geçsem, orayı hatırlarım.
İlginç olan kısmı da şu: Ben o tatil köyünden neredeyse hiçbir şey hatırlamıyorum. Bu kokuyu duyduğumda da tatil köyünü değil, o tatil köyünün varlığını hatırlıyorum.
Çeşitli parfüm kokuları
Yoldan geçerken yanımdan geçen insanların parfümleri burnuma geldiğinde, neredeyse her zaman birini hatırlıyorum. Bu annem de olabiliyor, ablam da olabiliyor, bir eniştem veya bir kuzenim de olabiliyor, eski sevgililerimden biri de olabiliyor (ki zaten toplasan bir elin parmaklarını geçmiyor), hiç sevmediğim bir arkadaşım da olabiliyor…
Kabul ediyorum, neredeyse her seferinde birini hatırlamamı, bazı parfümleri birbirine karıştırmam şeklinde açıklayabiliriz ama önemli olan hatırlamak tabii. Sonuç itibarıyla yolda yürürken biri yanımdan geçiyorsa nefesimi bir süre tutmaya çalışıyorum.
Tüplü televizyonlardaki statik elektrik kokusu
Acayip spesifik bir kokuya acayip kısa bir açıklama yazacağım: İzmit‘te, Plaj Yolu‘ndaki eski, depremde yıkılan evimizin salonundaki Cosmos marka televizyon geliyor aklıma.
Şimdilik aklıma gelenler bunlar; belki ileride, birkaç koku daha aklıma gelirse, bu konuda bir yazı daha yazarım.
Sizin hafızanızı tetikleyen kokular neler? Paylaşsanız çok hoş olur bence.
Yorumlar kapalı.